Trzciniak pospolity nad J. Mikorzyńskim – pospolity gatunek zamieszkujący latem okoliczne szuwary

Różnorodność biologiczna
Gmina Ślesin jest dość zróżnicowana pod względem struktury przyrodniczej i bioróżnorodności. Najwyższą wartość pod tym względem przedstawia centralna część gminy w obrębie rynien glacjalnych obecnie zajętych przez wody jezior konińskich, które pełnią rolę naturalnych refugiów dla rodzimych przedstawicieli dzikiej fauny w odniesieniu do gatunków ptaków wodnych oraz stosunkowo duży kompleks leśny we wschodniej części gminy w odniesieniu do gatunków związanych z dużymi i zróżnicowanymi wiekowo kompleksami leśnymi.

Bardzo bogate walory i zasoby przyrodnicze na terenie gminy występują w centralnej i wschodniej części.

Wykonana w 1985 r. przez Instytut Kształtowania Środowiska w Warszawie kompleksowa waloryzacja przyrodnicza województwa konińskiego wskazała miejsca największej koncentracji wysokich walorów przyrodniczo-krajobrazowych uzasadniających wprowadzenia na tych obszarach różnych form ochrony przyrody. W wyniku tych prac zaplanowano utworzenie 2 parków krajobrazowych i sieć rezerwatów przyrody, które miały zabezpieczyć poprawne funkcjonowanie krajowych powiązań ekologicznych oraz konserwować miejsca licznego występowania gatunków roślin i zwierząt chronionych oraz ginących lub zagrożonych wyginięciem.

W skali regionalnej wyżej wymienione planowane rezerwaty przyrody miały być częścią składową sieci ekologicznej składającej się z 2 parków krajobrazowych (Powidzki i Nadwarciański), 5 obszarów chronionego krajobrazu i 7 dalszych rezerwatów przyrody. W latach późniejszych projekt ten uzupełniono o kolejne formy indywidualnej ochrony prawnej – użytki ekologiczne, które miały przestrzennie łączyć te jednostki.

Obszar chronionego krajobrazu

Znaczna część gminy Ślesin znajduje się w obrębie Goplańsko-Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, ustanowionego dnia 26. stycznia 1986 r. Obejmuje on swoim zasięgiem okolice jez. Pątnowskiego oraz tereny położone po wschodniej stronie drogi Konin – Skulsk, zatem rynnę jeziorną ślesińsko-goplańską oraz fragment Pojezierza Kujawskiego. Jest to rozległy obszar o urozmaiconej rzeźbie terenu, z licznymi jeziorami, dolinami rzecznymi i zadrzewieniami, o niezbyt intensywnym rolnictwie. Dodatkową cechą jest stosunkowo duże zróżnicowanie pod względem typów potencjalnej roślinności naturalnej.

Obok walorów przyrodniczych, na szczególną uwagę zasługują walory kulturowe, w tym przede wszystkim Sanktuarium Licheńskie, odwiedzane corocznie przez ok. 2 mln osób. Liczne jeziora stwarzają dogodne warunki do rozwijania funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej. Całkowita powierzchnia Goplańsko-Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wynosi 61.496 ha, z czego lasy zajmują 15 tys. ha, użytki rolne 40 tys. ha, wody 3 tys. ha, rezerwaty przyrody i inne formy ochrony przyrody 2.946 ha. Na teren gminy Ślesin przypada 7.900 ha (przy 14.600 ha powierzchni gminy).

Rezerwaty przyrody

W granicach gminy Ślesin nie występują obecnie rezerwaty przyrody. Autorzy „Koncepcji ochrony krajobrazu woj. konińskiego” postulowali utworzenie w obrębie Doliny Grójeckiej Północnej, przez którą przebiega wschodnia granica gminy, dwóch rezerwatów awifaunistycznych (ornitologicznych):

* „Stefanowo” o pow. ok. 180 ha. Obejmuje łąki silnie przesuszone w wyniku melioracji i pastwiska oraz liczne wyrobiska potorfowe i obniżenia terenu zajęte przez turzycowiska.
Stwierdzono tu kilkadziesiąt gatunków ptaków wodnych i błotnych (m.in. podróżniczek, remiz, błotniak stawowy, krwawodziób, czajka).
* „Pogorzele” o pow. ok. 150 ha. Obejmuje łąki i pastwiska z licznymi otwartymi
i wypełnionymi wodą torfiankami.

Stwierdzono tu gniazdowanie kilkudziesięciu gatunków ptaków zaliczonych do grupy wodno-błotnych (m.in. gęgawa, czajka, ksztyk, rycyk, krwawodziób, żuraw). Niestety, znaczna część planowanego rezerwatu zajęta została pod zwałowisko zewnętrzne odkrywki węgla brunatnego „Lubstów”, czego wynikiem jest przerwanie ważnego lokalnie korytarza ekologicznego i fizyczna likwidacja siedlisk planowanych do objęcia ochroną.

Pomniki przyrody

Na obszarze gminy Ślesin istnieją 2 pomniki przyrody:
dąb szypułkowy w leśnictwie Tokary w Nadleśnictwie Konin o obwodzie pierśnicy 470 cm i wysokości 26 m,
modrzew europejski w leśnictwie Tokary w Nadleśnictwie Konin o obwodzie pierśnicy 200 cm i wysokości 26 m.

Użytki ekologiczne nie występują. Brak jest także stanowisk dokumentacyjnych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Istnieje jednakże przynajmniej kilka obiektów kwalifikujących się do takiej ochrony, które – zgodnie z przyjętymi regulacjami prawnymi – powinny być objęte, m.in. kępy drzew i krzewów oraz płaty nie użytkowanej roślinności.

Oczyszczalnie ścieków
Zapobiegają zanieczyszczeniu wód powierzchniowych i gruntowych. Aktualnie, problem ścieków jest częściowo rozwiązany w oparciu o zbiorniki bezodpływowe oraz skanalizowanie większych miejscowości. Na obszarze gminy działają dwie oczyszczalnie ścieków, w Licheniu Nowym i w Lubomyślu. Oczyszczalnie te przyjmują także ścieki ze zbiorników bezodpływowych.
Oczyszczalnia w Lubomyślu o przepustowości 1800 m3/d zaspokaja aktualne potrzeby.
Oczyszczalnia w Licheniu ma przepustowość 760 m3/d, co pozwala aktualnie przyjmować ścieki z Helenowa na terenie gminy Kramsk.
Istniejąca sieć kanalizacji sanitarnej będzie rozbudowywana, przede wszystkim na terenach otaczających jeziora.

Geotermia

W dalszej perspektywie, istnieją możliwości wykorzystania energii geotermalnej jako źródła ciepła dla miasta Ślesina i jego najbliższego sąsiedztwa. System, z ciepłownią geotermalną w Półwiosku Lubstowskim, obejmowałby miejscowości: Ślesin z ośrodkami wypoczynkowymi, Lubomyśle, Mikorzyn, Różopole, Półwiosek Lubstowski i Półwiosek Stary. Dodatkowym efektem inwestycji może stać się ośrodek rekreacyjno-balneologiczny wzbogacający ofertę wypoczynkową miasta. Wariantowe lokalizacje przewidziano w Głębockiem i Półwiosku Starym.
Możliwe i celowe jest również wykorzystanie wód geotermalnych w podobnych celach w Licheniu Starym.
Dodatkowym kierunkiem wykorzystania ciepła w okresie wiosennym i jesiennym, może stać się jego sprzedaż do gospodarstw rolnych i ogrodniczych. Ze względu na nieznaną skalę zainteresowania, ma ona charakter perspektywiczny.

Odpady
Gmina należy do Związku Międzygminnego „Koniński Region Komunalny”. W ramach tego Związku prowadzona jest na terenie gminy zbiórka selektywna odpadów. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy przewidzieć lokalizację pojemników do selektywnej zbiórki odpadów.
Przewiduje się utrzymanie istniejącego składowiska odpadów w Goraninie do zakończenia jego eksploatacji. Niezbędne jest jednak wzmocnienie nadzoru nad eksploatacją obiektu i egzekwowanie działań minimalizujących jego negatywny wpływ na środowisko. Dopuszczalne są inwestycje związane z rekultywacją składowiska oraz zmniejszeniem jego negatywnego oddziaływania.

Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Ślesin 2003, 2005.

1 181 razy przeczytano